Gürkan Özsoy Blog

Yapay Zekanın Geleceği

Yapay zeka, son yıllarda teknoloji dünyasında en çok konuşulan ve üzerinde çalışılan konuların başında geliyor. Bu alandaki gelişmeler, birçok sektörde devrim yaratma potansiyeline sahip. Peki, yapay zeka işsizliğe neden olur mu? Yapay zeka insan yerine geçebilir mi?

En sonda söyleyeceğimi en başta söyleyeyim: Bana kalırsa yapay zekanın geleceği parlak görünse de, her iş alanında insan yerine istihdamı mümkün olmayacaktır. Çünkü öyle meslekler var ki, o meslekleri yapay zekanın yapabilmesi teoride mümkün görünse de pratikte çok zor. Mesela öğretmenliği ele alalım. İnsan yetiştirmek bir makinenin öğrenip yerine getirebileceğinden çok daha karmaşık bir süreçtir. Üstün zekalı çocuklarla normal zekalı çocukların, hatta engelli çocukların eğitilmesi birbirinden farklıdır. Üstün zekalı çocuklarla normal zekalı çocukları aynı düzeyde, aynı koşullarda eğitemeyiz. Öğrencinin niteliğine göre müfredatın, eğitim yönteminin, kullanılacak araç, gereç ve kitapların birbirinden farklı olması gerekir. Mesele sadece bunları ayarlayıp yerine getirmekle bitmiyor. İşin içinde sevgi olmalı, özveri olmalı, karşılıklı güven olmalı. Öğretmen dediğimiz kişi, yeri geldiğinde öğrencinin kişisel sorun ve sıkıntılarıyla ilgilenebilmeli, onları çözebilmeli. Ha işin teknik boyutunda, yani az önce saydığım üzere; eğitim araç-gereçlerinin, kitaplarının vs. hazırlanmasında ve şekillendirilmesinde yapay zeka büyük bir kolaylık ve zamandan tasarruf sağlayabilir. Ama bire bir eğitimin içine girildiğinde yapay zekanın yapabileceği çok fazla şey yok. Yapay zeka bu noktada, sadece, istenen bilgileri derleyip toparlayıp öğrenciye sunabilir.

Yapay Zeka ve İş Dünyası

Yine de kesin konuşmak elbette zor. Zira teknolojinin büyülü dünyasının sınırları yok. Bu bağlamda yapay zekanın geleceği, her alanda olmasa da, sınırsız potansiyel taşıyor gibi görünüyor. Sağlık sektöründen bazı hizmetlere, ulaşımdan enerji sektörüne kadar birçok alanda yapay zeka uygulamalarının daha da gelişeceğini ve yaygınlaşacağını öngörebiliriz. Örneğin, yapay zeka destekli teşhis sistemleri, doktorların hastalıkları daha erken ve doğru bir şekilde teşhis etmelerine yardımcı olabilir. Bu, tedavi süreçlerinin daha etkili ve hızlı olmasını sağlayarak sağlık hizmetlerinin kalitesini artırabilir.

Ulaşım sektöründe ise otonom araçlar, yapay zekanın geleceğinin parlak olduğunu gösteren bir başka örnek. Otonom araçlar, trafik kazalarını azaltma, trafik yoğunluğunu düşürme ve ulaşım maliyetlerini optimize etme gibi konularda büyük faydalar sağlayabilir. Ayrıca, yapay zeka destekli ulaşım çözümleri, kentsel planlama ve akıllı şehir projelerinde de önemli bir rol oynayabilir.

Enerji sektöründe, yapay zeka tabanlı sistemlerin, enerji üretimi ve tüketimini daha verimli hale getirerek çevresel sürdürülebilirliğe katkıda bulunması bekleniyor. Bu sistemler, enerji tüketimini optimize ederek kaynakların daha verimli kullanılmasını sağlayabilir.

Bunlar bazı varsayımlar. Ancak yapay zekanın geleceği, sağlayacağı olumlu kolaylıklardan ve zaman tasarrufundan ibaret değil. Bu teknolojinin getirebileceği zorluklar ve etik sorunlar da ayrı bir tartışma konusu ve bu alanlarda da çalışmalar sürüyor. Yapay zekanın beraberinde getirebileceği en belirgin sorunların başında etik ile iş gücü piyasasında yapay zekanın yaygınlaşması, akabinde bazı mesleklerin yok olması ve bunun sonucunda da işsizlik oranlarında artışa neden olması geliyor. Bu sorunlar, toplumsal eşitsizlikleri derinleştirebilir. Ayrıca, yapay zeka sistemlerinin karar alma süreçlerinde şeffaflık ve hesap verilebilirlik konuları, etik üzerine tartışmalara neden oluyor.

Yapay zekanın geleceği hakkında kesin öngörülerde bulunmak zor olsa da, bu teknolojinin hayatımızın birçok alanında devrim yaratma potansiyeline sahip olduğu bir gerçek. Ancak, yapay zekanın sunduğu fırsatlardan faydalanırken karşılaşabileceğimiz zorlukları ve etik sorunları yok sayamayız. Bu nedenle, yapay zeka teknolojilerinin geliştirilmesi ve uygulanması sürecinde, tüm paydaşların katılımıyla dengeli ve kapsayıcı bir yaklaşım benimsemek büyük önem taşıyor.

Araştırmalar, yapay zekanın (AI) çeşitli mesleklerde insan işlerini nasıl etkileyebileceğine dair farklı perspektifler sunuyor. İşte bazı önemli bulgular:

1. Yapay Zeka ve Hizmet Sektörü: Yapay zeka, mekanik, analitik, sezgisel ve empatik olmak üzere dört zeka türü gerektiren hizmet görevlerini yerine getirerek önemli bir yenilik kaynağı haline gelmiş, ancak insan işlerini tehdit etmiştir. Yapay zekanın iş yerine geçmesi, görev düzeyinde gerçekleşmektedir ve öncelikle daha “düşük” zeka görevlerinden başlamaktadır. Analitik becerilerin öneminin azalmasıyla, sezgisel ve empatik beceriler daha da önem kazanmaktadır Huang & Rust, 2018 .

2. Yapay Zeka ve İşgücü Piyasası: Yapay zekanın gelişimi, insan işlerini olumsuz bir şekilde etkilemeyebilir. Aslında, yapay zeka heterojen yetenekli işçiler içeren bir ekonomide, yetenekli işgücü piyasası üzerinde olumsuz etkilere sahip olurken, yeteneksiz işgücü piyasası üzerinde olumlu etkilere sahip olabilir. Genel işsizlik oranı, yapay zeka geliştikçe düşebilir Lu, 2020 .

3. Yapay Zeka ve Organizasyonel Karar Alma: Yapay zeka, organizasyonel süreçlerde giderek daha fazla yer almakta, ancak bu, akıllı makinelerin kısa sürede birçok insanı karar alma süreçlerinde yerinden edeceği anlamına gelmez. İnsanlar ve yapay zeka, belirsizlik, karmaşıklık ve çok anlamlılık ile karakterize edilen organizasyonel karar alma süreçlerinde kendi güçlü yönlerini getirebilir. Bu, yapay zekanın insan katkılarını artırmayı amaçlaması gerektiğini gösterir Jarrahi, 2018 .

4. Yapay Zeka ve İnsan İşleri: Yapay zekanın hızla artan teknolojik değişiklikleri, birçok insan işini üstlenmesine ve insanlardan daha etkili ve verimli sonuçlar vermesine rağmen, yapay zekanın insan zekasını tamamen aşması beklenmemektedir. Yapay zeka ve insan zekası arasındaki bu etkileşim, yeni ve yenilikçi insan-makine entegrasyon yollarını mümkün kılar Khanam, Tanweer, & Khalid, 2020 .

Bu bulgular, yapay zekanın insan işlerine olan etkisinin karmaşık ve çok boyutlu olduğunu göstermektedir. Yapay zeka, belirli görevleri yerine getirirken insan işgücünü tamamen yerine geçirmekten ziyade, genellikle insanlarla tamamlayıcı bir rol oynar ve yeni iş fırsatları yaratabilir.