Gürkan Özsoy Blog
Tamamen Kişisel
En Eski Din Hangisidir?
Taraftarları, yaklaşık bir milyar takipçisiyle modern dünyanın başlıca inançlarından biri olan Hinduizm’in, 3.000 yıl öncesine dayanan eksiksiz kutsal metinleriyle dünyanın en eski dini olduğunu savunmaktadır. Örneğin Mahabharata’yı ortaya çıkaran sözlü gelenek muhtemelen M.Ö. 850’lere dayanmaktadır, ancak yazılı Sanskritçe formu yaklaşık 400 yıl daha eskidir.
İran’da uygulanan İslam öncesi başlıca din olan Zerdüştlük, bu Sanskritçe sözlü kompozisyonların bazılarından ve daha sonra yazılı metinlerden yararlanır. Kurucusu Zarathuştra, yazılı Sanskrit edebiyatından önce ilahiler yazmıştır, bu da Zerdüştlüğün resmi olarak kodlanmış Hinduizm’den daha eski olduğunu iddia etmeyi mümkün kılmaktadır.
Yaklaşık 4.000 yıllık bir sözlü geleneğe ve Hinduizm ve Zerdüştlüğün Sanskritçe ve Avestan metinlerinden daha eski olabilecek yazılı metinlere sahip olan Yahudilik de çok eskilere dayanmaktadır. Örneğin, Pentateuch (Kutsal Kitap’ın ilk beş kitabı) M.Ö. 2. binyılın ortalarında ortaya çıktığı düşünülen bazı yazılı unsurlara sahiptir.
Bu soruya verilecek nihai yanıt, büyük ölçüde din terimiyle neyin kastedildiğine ve dinin geçirdiği evrime bağlıdır: Yazılı metinlere ihtiyaç duyar mı? Bu metinler kesin olarak tarihlendirilebilir mi? Kuruluşunda olduğu gibi şimdi de aynı olmak zorunda mıdır? Örneğin, Yahudilik, Hinduizm ve Zerdüştlük bugün uygulandıkları şekliyle, Hıristiyanlık ve İslam gibi daha yeni dünya dinleri gibi, en eski formlarından belirli sapmalar göstermiştir. Bugün bildiğimiz dünya dinlerinin çoğunun köklerinin binlerce yıllık uygulamalara dayandığını söylemek yeterlidir.