Gürkan Özsoy Blog

Edward Said Kimdir?

Edward Said (d. 1 Kasım 1935, Kudüs – ö. 25 Eylül 2003, New York, New York, ABD), edebiyatı sosyal ve kültürel politikalar ışığında inceleyen, Filistin halkının siyasi haklarının ve bağımsız bir Filistin devletinin kurulmasının açık sözlü bir savunucusu olan Filistin asıllı Amerikalı akademisyen, siyasi aktivist ve edebiyat eleştirmeniydi.

Said’in babası Wadie (William) İbrahim, bir süre Amerika Birleşik Devletleri’nde yaşamış ve görünüşe göre bir noktada ABD vatandaşlığına geçmiş zengin bir iş adamıydı. Wadie 1947’de Birleşmiş Milletler’in Filistin’i Yahudi ve Arap bölgeleri olarak ayırması üzerine başlayan çatışmalardan kaçınmak için ailesini Kudüs’ten Kahire’ye taşıdı (bkz. Arap-İsrail savaşları). Said, 1951 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin Massachusetts eyaletindeki seçkin Northfield Mount Hermon Okulu’na geçmeden önce Kahire’de İngilizce eğitim veren okullarda eğitim gördü. Princeton Üniversitesi’ne (B.A., 1957) ve Harvard Üniversitesi’ne (M.A., 1960; Ph.D., 1964) devam etti ve burada İngiliz edebiyatı alanında uzmanlaştı. Columbia Üniversitesi’nde 1963 yılında İngilizce okutmanı olarak göreve başladı ve 1967 yılında İngilizce ve karşılaştırmalı edebiyat alanında yardımcı doçentliğe yükseldi. İlk kitabı Joseph Conrad and the Fiction of Autobiography (1966) doktora tezinin genişletilmiş haliydi. Kitap, Conrad’ın kısa öykülerini ve mektuplarını yazarın anlatı tarzının altında yatan gerilim açısından inceliyor; bir edebiyat ya da bilim eserine başlamanın kültürel dinamikleriyle ilgileniyor.

Said 1969’da profesörlüğe terfi etti, 1977’de kendisine verilen birkaç kürsüden ilkini aldı ve 1978’de en tanınmış eseri ve 20. yüzyılın en etkili bilimsel kitaplarından biri olan Oryantalizm’i yayınladı. Said bu kitabında Batı’nın “Doğu”, özellikle de Arap İslam dünyası (kendisi bir Arap Hıristiyan olmasına rağmen) hakkındaki çalışmalarını incelemiş ve Batılıların bu bölgedeki ilk çalışmalarının önyargılı olduğunu ve İslam dünyasına Batı’nın sömürge politikasını kolaylaştıran ve destekleyen yanlış ve basmakalıp bir “ötekilik” vizyonu yansıttığını savunmuştur.

Ortadoğu üzerine hiç ders vermemiş olmasına rağmen Said, Arap davalarını ve Filistinlilerin haklarını destekleyen çok sayıda kitap ve makale yazdı. Özellikle ABD ve İsrail’in bölgedeki politikalarını eleştirdi ve bu durum onu bu iki ülkenin destekçileriyle sayısız ve çoğu zaman sert polemiklere sürükledi. 1977’de Filistin Ulusal Konseyi’ne (Filistin’in sürgündeki yasama organı) seçildi ve İsrail-Filistin çatışmasının barışçıl çözümünü desteklemesine rağmen, 1990’ların başında Filistin Kurtuluş Örgütü ile İsrail arasındaki Oslo barış sürecini oldukça eleştirdi.

Orta Doğu ile ilgili kitapları arasında The Question of Palestine (1979), Covering Islam: How the Media and the Experts Determine How We See the Rest of the World (1981), Blaming the Victims: Spurious Scholarship and the Palestinian Question (1988; Christopher Hitchens ile birlikte), The Politics of Dispossession (1994) ve Peace and Its Discontents: Essays on Palestine in the Middle East Peace Process (1995). Diğer önemli kitapları arasında The World, the Text, and the Critic (1983), Nationalism, Colonialism, and Literature: Yeats and Decolonization (1988), Musical Elaborations (1991) ve Culture and Imperialism (1993). Out of Place (1999) adlı otobiyografisi, hem Batı hem de Doğu gelenekleri içinde yaşamaktan duyduğu kararsızlığı yansıtmaktadır.

Siyasi ve akademik uğraşlarının yanı sıra Said başarılı bir müzisyen ve piyanistti.